lykouriablog_

Ο συμπατριώτης μας κ. Γεώργιος Μιλτιάδη Κοσμάς, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω στην Αθήνα, γέννημα – θρέμμα της Λυκούριας, δεν χρειάζεται συστάσεις.

Έχει δώσει δείγμα γραφής στις διάφορες θέσεις ευθύνης που του έχουν κατά καιρούς εμπιστευθεί, έχει δώσει τους καρποφόρους αγώνες του, έχει με παρρησία και ανιδιοτέλεια διεκδικήσει την πραγματοποίηση έργων τόσο στην ιδιαίτερη πατρίδα του όσο και στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων: κοινός γνώμονας όλων των ενεργειών του η αστείρευτη αγάπη του για τη γενέθλια γη.

Έχει διατελέσει Πρόεδρος του Συλλόγου Λυκουριωτών της Αθήνας «Ο Προφήτης Ηλίας» από το 1986 μέχρι το 1994, τελευταίος Πρόεδρος της τότε αυτόνομης αυτοδιοικητικής Κοινότητας Λυκούριας από το 1994 μέχρι το 1998, υποψήφιος Δήμαρχος του «Καποδιστριακού» Δήμου Κλειτορίας και Δημοτικός Σύμβουλος – αρχηγός της μειοψηφίας από το 1998 μέχρι το 2002, Πρόεδρος (σήμερα επίτιμος) της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών) μέχρι το 2012 λόγω της παράλληλης επί είκοσι τέσσερα χρόνια συμμετοχής του στο Δ.Σ. της ιστορικής αυτής Ένωσης, Αντιδήμαρχος του Δήμου Λυκόβρυσης – Πεύκης Αττικής από το 2006 έως το 2010.

Μέσα από αυτές τις θέσεις ευθύνης, με την παρότρυνση πολλών συμπατριωτών του αλλά και από βαθιά προσωπική του επιθυμία, είχε από πολλών ετών τάξει ως σκοπό την εκπλήρωση ενός μεγάλου ηθικού χρέους, τη διατήρηση άσβεστης της ιστορικής μνήμης του τόπου του μέσα από την οφειλόμενη ανάδειξη και αναγνώριση της πυρπόλησης του χωριού του από τους Γερμανούς στις 20 Ιουλίου 1944 και της θυσίας των δώδεκα εκτελεσθέντων συγχωριανών του από τα στρατεύματα κατοχής την ίδια αποφράδα ημέρα.

Μία μεγάλη ιστορική αδικία θα αποκαθίστατο: κανένας δεν είχε καταφέρει να καταγραφεί στις επίσημες σελίδες της ιστορίας και το ολοκαύτωμα της Λυκούριας και ουδείς εκπρόσωπος της Εκκλησίας ή της τοπικής κοινωνίας είχε εισηγηθεί την καθιέρωση έστω και μιας Τελετής Μνήμης στις 20 Ιουλίου κάθε χρόνο για τους δώδεκα αδίκως εκτελεσθέντες Λυκουριώτες και για την ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού.

Οι προσπάθειές του είχαν ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια, όταν είχε την ευθύνη της Κοινότητας Λυκούριας ως πρόεδρός της, μαζί με τον αείμνηστο Δήμαρχο Καλαβρύτων Πάνο Πόλκα.

Είχαν από κοινού απευθυνθεί το 1998 στην αρμόδια Επιτροπή που είχε οριστεί από το έτος 1997 για το χαρακτηρισμό των Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών περιόδου 1940-1945, η οποία με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών συνεδριάζει για το σκοπό αυτό σχεδόν κάθε χρόνο. Ζήτησαν να χαρακτηριστεί και η Λυκούρια Μαρτυρικό Χωριό και να ενταχθεί στο δίκτυο αυτό.

Όμως, τα κριτήρια που προβλέπονται από το νόμο δεν «ευνόησαν» τη Λυκούρια. Για το χαρακτηρισμό αυτό απαιτείται η ολική καταστροφή των κατοικιών από πυρπόληση που να προσεγγίζει τουλάχιστον το ογδόντα τοις εκατό του συνόλου των κατοικιών (που η προϋπόθεση αυτή πληρούται για τη Λυκούρια) και η εκτέλεση – απώλεια του πληθυσμού του χωριού που να προσεγγίζει το δέκα τοις εκατό επί του συνόλου των κατοίκων αυτού. Το τελευταίο όμως δεν συνέβη διότι τότε η Λυκούρια είχε 1.200 κατοίκους και εκτελέστηκαν δώδεκα Λυκουραίοι, γέροντες οι περισσότεροι ή κατάκοιτοι που παρέμειναν μέσα στο χωριό όταν κάηκε. Όλοι δε οι άλλοι κάτοικοι της Λυκούριας κατέφυγαν στα βουνά και κατάφεραν να γλυτώσουν.

Όλα αυτά τα χρόνια δεν εκάμφθη, παρά τις διάφορες αντιξοότητες, συναισθανόμενος το χρέος του αλλά και με τις συνεχείς παροτρύνσεις των συμπατριωτών του, οι οποίοι στο πρόσωπό του έβλεπαν τον πλέον ενδεδειγμένο για να φέρει εις πέρας αυτή την ιερή αποστολή.

Μετά από σχετική αίτησή του, στις 29 Δεκεμβρίου 2019 συνεδρίασε, σε πλήρη απαρτία, το Συμβούλιο της Κοινότητας Λυκούριας, με Πρόεδρο τον κ. Αθανάσιο Σβίγγο και μέλη τους κ.κ. Βασίλειο Μαγκλάρα, Ευσταθία Ντακόλια, Χρήστο Μανωλέση και Δημήτριο Στούρα, παρόντος και του Αντιδημάρχου Δ.Ε. Κλειτορίας κ. Σωτηρίου Δουκλιά, όπου με ομόφωνη απόφασή του ενέκρινε την αίτηση του κ. Κοσμά, του

Συλλόγου Λυκουριωτών και της Εκκλησιαστικής Επιτροπής για την αναγραφή των ονομάτων των εκτελεσθέντων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στο Μνημείο Πεσόντων της Λυκούριας.

Στις 30 Ιουνίου 2020, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καλαβρύτων, συνεδριάζοντας σε απαρτία, απεφάνθη επί της από 28.11.2019 αίτησης του κ. Γεωργίου Κοσμά, του Συλλόγου Λυκουριωτών Αθηνών «Ο Προφήτης Ηλίας» και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου της Κοινότητας Λυκούριας, η οποία (αίτηση) συνοδευόταν από πλήρη φάκελλο με όλα τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία. Μετά από την εμπεριστατωμένη εισήγηση του κ. Κοσμά και την τοποθέτηση επί του θέματος του Δημάρχου Καλαβρύτων κ. Αθανασίου Παπαδόπουλου, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καλαβρύτων με την υπ’ αριθμ. 63/2020 απόφασή του, αποφάσισε ομόφωνα:

1. Να χαραχθούν στο Μνημείο των Πεσόντων της Λυκούριας, στη Δημοτική Πλατεία του χωριού, τα ονοματεπώνυμα των 12 εκτελεσθέντων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 20 – 21 Ιουλίου 1944: 1. Δημήτριος Θεοδ. Μπουγιούκος, 2. Σπυρίδων Μακρής, 3. Παύλος Αθ. Μπράβος, 4. Σωτήριος Μαγκλάρας, 5. Αναστάσιος Βλασίου Ηλιόπουλος, 6. Γεώργιος Μπράβος (Γιαννακάκης), 7. Πολίτα Γεωρ. Παπαϊωάννου, 8. Παρασκευή Αγησιλάου Καρατζά, 9. Μιχαήλ Π. Σβίγγος, 10. Ρόδης Δημ. Ρόδης, 11. Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος και 12. Σπήλιος Παναγ. Γαλάνης.

2. Να καθιερωθεί Τελετή Μνήμης για τους εκτελεσθέντες κάθε χρόνο στις 20 ή 21 Ιουλίου με Τρισάγιο, ομιλίες, κατάθεση στεφάνων κ.λπ. υπό την αιγίδα του Δήμου Καλαβρύτων, σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Κοινότητας Λυκούριας, του Συλλόγου Λυκουριωτών Αθηνών «Ο Προφήτης Ηλίας» και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Λυκούριας.

3. Να αναφέρεται και η Λυκούρια στη νέα έκδοση ή συμπλήρωση του πονήματος, Η ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ.

4. Να χαρακτηριστεί και η Λυκούρια ως Μαρτυρικό Χωριό και να ενταχθεί στο δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών περιόδου 1940 – 1945.

5. Να εξουσιοδοτηθεί ο Δήμαρχος Καλαβρύτων και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών κ. Αθανάσιος Παπαδόπουλος για κάθε περαιτέρω ενέργεια που απαιτείται για την υλοποίηση των ανωτέρω. 

Είναι άξιος πολλών συγχαρητηρίων ο κ. Κοσμάς καθώς ο πολυετής δίκαιος και ανυποχώρητος αγώνας του επιτέλους τελεσφορεί!!!

Σε ένδειξη σεβασμού προς το πρόσωπό του αλλά και στη μνήμη των 12 εκτελεσθέντων συμπατριωτών του και της γιαγιάς του, που βίωσε τα τραγικά γεγονότα της πυρπόλησης του χωριού της τον Ιούλιο του 1944, παραθέτουμε ένα μέρος της διήγησής της, όπως ο ίδιος την παραθέτει:

«Από μικρό παιδί, η γιαγιά μου, μου προκάλεσε κατ’ επανάληψιν το ενδιαφέρον, όταν μου περιέγραφε το πώς κάηκε από τους Γερμανούς το σπίτι μας στο χωριό. Δακρυσμένη μου έλεγε ότι η Εκκλησία του Αϊ Γιώργη δεν λειτούργησε εκείνη την ημέρα που ήταν η γιορτή του Προφήτη Ηλία και το χωριό θα έπρεπε να πανηγυρίζει, διότι είχαν έλθει Γερμανοί από το διάσελο του Σαϊτά από τη Φράγκα και από τα Παγκρατέϊκα και άρχισαν να καίνε τα σπίτια. Ελάχιστοι κάτοικοι είχαν παραμείνει στα σπίτια τους διότι ήσαν γέροι ή άρρωστοι και όλοι οι άλλοι είχαν φύγει για να γλυτώσουν. Οι περισσότεροι έτρεξαν για να σώσουν και τα γιδοπρόβατά τους, διότι είχε κυκλοφορήσει η φήμη ότι οι Γερμανοί θα έκαιγαν και τα ποιμνιοστάσια. Μάλιστα ο πατέρας μου, που ήταν είκοσι ενός χρόνων, τράβηξε κατά τις Κλάπες να συναντήσει τους θείους του, τους Κολλιοπουλαίους, διότι οι δύο οικογένειες ήσαν «σμίχτες». Ο παππούς μου και ο θείος μου ο Θοδωράκης φορτώθηκαν ό,τι μπορούσαν και κατέφθασαν μαζί με πολλούς άλλους στο Χόβα. Σε μια στιγμή που το χωριό είχε αρχίσει να καίγεται από βορρά προς νότον (από τη δεξαμενή προς τη σπαρτιά), μπήκε μέσα στο σπίτι ένας Γερμανός με το όπλο προτεταμένο, κρατώντας και ένα σακουλάκι με την πολυσυζητημένη εμπρηστική σκόνη. Το γειτονικό σπίτι του γέρο Ντρίπιρη ήδη έβγαζε καπνούς… Η γιαγιά μου όμως έμεινε με πείσμα στο σπίτι «για να το γλυτώσει», παρά τις πιέσεις, τις φοβίες και τις γκρίνιες του παππού μου και των παιδιών τους… Ο «Γερμανός» της απάντησε λέγοντάς της, «θεια Γιώργαινα έβγα έξω γιατί το σπίτι θα καεί και θα καείς και σύ μαζί». Η γιαγιά μου όμως δεν έφευγε και εκείνος της έδωσε μία με τον υποκόπανο στην πλάτη και την τράβηξε βίαια μέχρι το δρόμο, όπου εκεί σώζεται μέχρι σήμερα το βαρύ μεταλλικό κουφάρι της τότε κοινόχρηστης «βρύσης του Κοσμά». Ο «στρατιώτης» έριξε και μία με τον υποκόπανο στον καθρέφτη που ήταν κρεμασμένος στον τοίχο και τον έσπασε. Έριξε τη σκόνη, έβαλε τη φωτιά, το σπίτι άρχισε να λαμπαδιάζει, ο εμπρηστής έφυγε τρέχοντας προς το σπίτι του Μανωλέση, και η γιαγιά μου η Σοφιά πρόλαβε, μπήκε στο σπίτι και πέταξε στο δρόμο το γιούκο και ένα γεμάτο μπαούλο που το είχε φέρει από την Αμερική ο αδελφός του παππού μου, ο Γιάννης, το 1927. Πήρε και τον σπασμένο καθρέφτη που τον είχε πάρει προίκα από τον πατέρα της τον Κωνσταντίνο Κολλιόπουλο και βγήκε «ασφαλής» στο χώρο της βρύσης. Δεν έχασε καιρό και με μία λάτα (τενεκέ) πήρε πολλές φορές νερό από δύο λεβέτια που ήσαν γεμάτα δίπλα στη βρύση για να πιούν τα μεγάλα ζώα και κατάφερε και έσβησε τη φωτιά που είχε αρχίσει να κατακαίει το σπίτι του Ντρίπιρη. Το δικό της σπίτι πολύ γρήγορα έγινε παρανάλωμα του πυρός. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι μέχρις ότου έγινα δώδεκα χρόνων η γιαγιά μου φύλαγε το σπασμένο καθρέφτη στο παραπάνω μπαούλο. Έκτοτε τον καθρέφτη τον πέταξε ο παππούς μου για να μην του θυμίζει τη συμφορά, ενώ το μπαούλο σώζεται μέχρι σήμερα και βρίσκεται στο πατρικό μου σπίτι…».

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην «Καλαβρυτινή Ηχώ» στο φύλλο Νο 49 (Οκτώβριος – Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2020)

**Εδώ μπορείτε να βρείτε τα έγγραφα που κατέθεσε ο συγχωριανός μας Γιώργος Κοσμάς για να χαρακτηριστεί η Λυκούρια ως «Μαρτυρικό Χωριό»